In deze nieuwsbrief praten wij u bij over diverse zaken rondom de regeling TSB, zoals het Deskundigenpanel, inrichting van het beoordelingsproces en de Adviescommissie Lijst Beroepsziekten. Daarnaast heeft het Lexces hard gewerkt aan het adviesrapport Longkanker door Asbest, dat op 30 november is aangeboden aan de minister van SZW. Tot slot vindt u een interview met twee van onze bestuursleden en geven wij een update over Bureau Lexces.

Veel leesplezier!

Over de regeling TSB

Zoals in de vorige nieuwsbrief is aangekondigd, start de Regeling TSB op 1 januari 2023. Iedereen die denkt ziek te zijn geworden door blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk, kan bij het ISBG een aanvraag doen voor tegemoetkoming. Het gaat om aandoeningen die op de Lijst Beroepsziekten van SZW staan. De TSB start met longkanker door asbest, allergisch beroepsastma en CSE. De individuele medische en blootstellingsbeoordelingen worden uitgevoerd door het Deskundigenpanel. Bureau Lexces ondersteunt het Deskundigenpanel. Meer informatie over de TSB en het Deskundigenpanel is te vinden op de website van het Lexces.

Deskundigenpanel bijna voltallig

Het Deskundigenpanel is bijna startklaar. In november zijn er wervingscampagnes geweest onder arbeidshygiënisten, bedrijfsartsen en longartsen. Op 16 december besluit het bestuur van Lexces akkoord gegaan met de geselecteerde kandidaten. Daarna volgt nog goedkeuring door de minister van SZW. Bureau Lexces werft nog steeds leden. We roepen vooral longartsen en bedrijfsartsen op om te reageren via onze website.

Inrichten van het beoordelingsproces

Bureau Lexces heeft samen met de ketenpartners (ISBG en SVB) en SZW een aanvraag-, beoordelings- en besluitproces opgesteld. Voor het beoordelingsproces van het Deskundigenpanel heeft Bureau Lexces een tijdelijk ICT-systeem opgezet dat voldoet aan alle AVG-eisen. Momenteel wordt gewerkt aan 1: een instructieprogramma voor de panelleden (Bureau Lexces, PMA en NKAL), 2: een wetenschappelijke database met blootstellingsgegevens van verschillende beroepen (IRAS) en 3: werving van specialisten die gaan controleren of de gegevens van een aanvrager voor de TSB compleet zijn (PMA en NKAL). Tenslotte zijn per 1 december bij Bureau Lexces twee wetenschappelijk secretarissen gestart. Bianca Hilhorst-Rappard en Robin Gommans zullen het Deskundigenpanel in het gehele proces naar een beoordeling ondersteunen. Een derde secretaris begint half februari 2023.

Adviescommissie Lijst Beroepsziekten

Op 29 november 2022 is de Adviescommissie Lijst Beroepsziekten geïnstalleerd. Deze onafhankelijke commissie heeft onder leiding van Dick Heederik de taak om de minister van SZW te adviseren over uitbreiding van de Lijst Beroepsziekten. Ook het opstellen van een afwegingskader causaliteit en het opleveren van protocollen voor de beoordeling van beroepsziekten hoort bij de taken. Bureau Lexces ondersteunt deze onafhankelijke commissie.

De adviescommissie heeft als eerste activiteit voor elke beroepsziekte een protocol opgesteld. Daarmee kan het Deskundigenpanel de beoordelingen uitvoeren. Daarnaast heeft de commissie een afwegingskader causaliteit opgesteld. Dit document beschrijft binnen welk kader de adviescommissie nieuwe beroepsziekten selecteert en geeft handvatten voor het opstellen van de protocollen. Op 30 november heeft de adviescommissie de protocollen en het afwegingskader aangeboden aan de minister van SZW. Zij zal deze binnenkort vaststellen, waarna ze worden gepubliceerd in de Staatscourant.

Adviesrapport longkanker door asbest

Op verzoek van SZW heeft het Lexces een adviesrapport uitgebracht over de berekening van de veroorzakingswaarschijnlijkheid en een advies voor een afkappunt voor longkanker door asbest. Longkanker kent namelijk meerdere oorzaken. Omdat er veel wetenschappelijke onderzoeksgegevens zijn is het mogelijk om uit te rekenen in welke mate beroepsmatige blootstelling aan asbest heeft bijgedragen aan het ontstaan van longkanker in een individueel geval. Het Lexces heeft daarvoor een rekenmodel opgesteld. Daarnaast heeft zij gekeken vanaf welk blootstellingsniveau wetenschappelijk gezien onderscheid is te maken tussen beroepsmatige en incidentele blootstelling. Dat ligt bij ongeveer 5 vezeljaren. Deze minimale blootstelling kan als afkappunt voor de regeling dienen. De minister neemt binnenkort een besluit over het afkappunt. Het afkappunt wordt opgenomen in het protocol voor longkanker door asbest.

Interview | ‘Lexces is een fantastische kans én wake up call’

Het Lexces bestaat nu bijna een half jaar. In die tijd is er hard gewerkt aan de TSB zodat deze op 1 januari 2023 van start kan gaan. Toch verliezen bestuursleden Frederieke Schaafsma en Dick Heederik het doel van het Lexces niet uit het oog: ‘De aandacht moet uiteindelijk verschuiven van ziekten naar preventie.’

Niet blijven dweilen met de kraan open
‘Allereerst moet de TSB gaan draaien’, zegt Heederik. Dat moet echt een tegemoetkoming worden voor mensen die ziek zijn door hun werk. We gaan nu met 3 beroepsziekten starten en er is een lijst van 15 potentiële beroepsziekten waarmee de TSB kan worden uitgebreid. Uitbreiding van de lijst beroepsziekten is voor het eerst in 2023 te verwachten. Daar moet veel voor gebeuren. Het is mijn taak als onafhankelijk voorzitter om allerlei processen te initiëren en te coördineren en ervoor te zorgen dat alle organisaties daarin hun plek hebben. Maar de TSB is niet het eindpunt. Uiteindelijk is preventie de kerntaak van het Lexces. ‘Anders blijven we dweilen met de kraan open’.
Schaafsma beaamt dat en heeft goede hoop dat de arbeidsgeneeskunde door het Lexces verbetert. Volgens haar biedt het Lexces dan ook een fantastische kans. ‘Bedrijfsartsen doen in de praktijk vooral aan verzuimbegeleiding. Ziek worden door werk is veel minder in beeld. En doordat beroepsziekten vaak veel later ontstaan, komen ze het op de werkvloer weinig tegen. Het Lexces biedt nu de kans om arbeidsgeneeskundige expertise te verbinden aan werk en gezondheid. Ik zet me ervoor in dat deze kennis bij de bedrijfsarts terechtkomt.’

TSB als wake up call voor preventie
De TSB kan volgens Schaafsma een belangrijke wake up call zijn. ‘Met de TSB signaleren we ernstige beroepsziekten. We doen daarbij ook onderzoek naar hoe die ziekten ontstaan en brengen zo de omvang van het probleem beter in kaart. Zo zullen we ook een landschapsverkenning uitvoeren van registraties van ziekten en van blootstellingen aan stoffen. En trachten deze informatie beter met elkaar te verbinden.’
Voor Heederik is het belangrijk dat er een link is tussen de werkvloer en behandeling van ziekte. In Duitsland is het bijvoorbeeld normaal dat vaststelling van een beroepsziekte leidt tot contact met de werkgever. ‘Het doorkomen van het beroepsziektensignaal leidt tot preventieve actie’.

Preventie kan niet zonder samenwerking en verbinding
‘Het onderzoek dat we nu aan het plannen zijn, wordt bepaald door de TSB’. Maar als het Lexces zich ook meer gaat richten op preventie komen er volgens Heederik veel meer organisaties in beeld die daar onderzoek naar doen en expertise hebben. ‘Denk aan TNO bijvoorbeeld, maar ook de grotere arbodiensten hebben vaak een onderzoeksafdeling of expertisecentrum. Daarom is het Lexces ook als netwerkorganisatie belangrijk.’
Programma’s die gericht zijn op preventie en vroegsignalering zijn wat Schaafsma betreft met name belangrijk. Interventies op het gebied van veiligheid en preventie zul je samen met brancheorganisaties moeten doen. ‘Hoe die verbinding tot stand moet komen, daar denken we nu over na. Er is nog genoeg te doen’.

Aanpak Lexces breder toepasbaar
Schaafsma hoopt dat de opzet en organisatie van het Lexces ook overgenomen wordt als het gaat om de fysieke en mentale gezondheid van werknemers. Want het onderliggende punt van veilig werken is veel breder dan alleen stoffen.
En door het onderzoek in het kader van de TSB kan gerichter worden gekeken waar de blootstelling plaatsvindt en waar je je op moet richten. Een aanpak die ook volgens Heederik op meer gebieden zou kunnen werken.

Dick Heederik is onafhankelijk voorzitter van het Lexcesbestuur en voorzitter van de adviescommissie Lijst Beroepsziekten.
Frederieke Schaafsma is bijzonder hoogleraar Arbeids- en bedrijfsgeneeskunde, bestuurslid van het Lexces en plaatsvervangend voorzitter van de adviescommissie Lijst Beroepsziekten.

Versterking Bureau Lexces

Bureau Lexces is versterkt met twee nieuwe medewerkers. Maaike Visser coördineert en ondersteunt de uitvoering van ons werkprogramma. Koen Verbist coördineert en ondersteunt de uitvoering van de TSB. Samen met de bureaucoördinator, Jolanda Rijnkels, vormen zij het kernteam van het bureau.

Wilt u meer weten over het Lexces?

Kijk dan op www.lexces.nl